Tuesday, March 9, 2021

ओडिशा में जल गुणवत्ता जांचने के लिए महिलाएं बनीं ‘जल योद्धा’

 

भुवनेश्वर. कहते हैं जल ही जीवन है. इसलिए जीवन को बचाने के लिए जल/पानी का संरक्षण आवश्यक है, साथ ही उसकी गुणवत्ता के बारे में जानना भी आवश्यक है क्योंकि इसका सीधा संबंध लोगों के स्वास्थ्य व खुशहाली से है.

इसे ध्यान में रखते हुए जल जीवन मिशन के तहत महिलाओं को जल की शुद्धता और गुणवत्ता की जांच करने के लिए सशक्त किया जा रहा है, जहां वे खुद फील्ड टेस्ट किट्स (एफटीके) की सहायता से इस कार्य को बखूबी कर पाएंगी. पानी की गुणवत्ता की जांच और निगरानी की व्यवस्था में परिव्र्तन के तहत सामुदायिक अधिकार के रूप में सुनिश्चित किया जा रहा है. नए दृष्टिकोण से न सिर्फ जिम्मेदारियों में बदलाव किया जा रहा है, बल्कि समुदाय की भागीदारी का भी विस्तार हुआ है. इस मिथक को भी तोड़ा है कि जल गुणवत्ता प्रबंधन केवल इंजीनियरों का ही काम है. अगर समाज को सही तरीके से प्रशिक्षित किया जाए तो यह काम लोग स्वयं भी कर सकते हैं.

ओडिशा के ग्रामीण जल आपूर्ति और स्वच्छता (आरडब्ल्यूएस एंड एस) विभाग ने 1 से 30 नवंबर, 2020 तक चले एक माह लंबे अभियान के माध्यम से 4 लाख जल स्रोतों पर स्वयं सहायता समूहों के माध्यम से जल की गुणवत्ता का परीक्षण करके इनके कौशल को बढ़ाया. इन जल स्त्रोतों में हैंड-पंप, ट्यूब-वेल, कुंए और जल वितरण केंद्र शामिल थे. स्वयं सहायता समूहों के सदस्यों ने नमूने एकत्र किए और परीक्षण किया और पेयजल स्रोत में पाए प्रदूषण के बारे में उन्हें जागरूक किया. किसी हानिकारक बैक्टीरिया या किसी रसायन से प्रदूषित नमूनों को पुष्टि के लिए जिला और उप-विभागीय स्तर की प्रयोगशालाओं में भेजा गया.

यहां तक ​​कि सबसे कम साक्षर समुदायों जैसे मल्कानगिरी, नवरंगपुर, सुंदरगढ़ के लोगों को भी एफटी किट का उपयोग कर जल स्रोतों के परीक्षण में मदद की. कोविड-19 महामारी के दौरान जल स्रोतों का परीक्षण सुनिश्चित करना विभाग के लिए चुनौतीपूर्ण था. 12 हजार स्व-रोजगार प्राप्त मैकेनिकों और महिला स्वयं सहायता समूहों के 11 हजार से अधिक सदस्यों को प्रशिक्षित किया गया और इन्हें 7000 से अधिक एफटी किट उपलब्ध करवाकर जल योद्धाओं के रूप में कार्य करने के लिए तैयार किया गया. ओडिशा के ग्रामीण जल आपूर्ति और स्वच्छता विभाग की प्रयोगशाला ने 105 लैब कर्मियों और ब्लॉक स्तर पर 314 जूनियर इंजीनियरों का एक समूह तैयार किया.

इन जल योद्धाओं द्वारा 3 लाख जल स्रोतों का परीक्षण किया गया. अब विभाग के पास 11 हजार कुशल महिलाओं का कैडर है जो वर्ष में एक बार बैक्टीरियोलॉजिकल परीक्षण और दो बार रासायनिक परीक्षण करते हैं. जल जीवन मिशन के तहत यह पहल अब और अधिक महिलाओं को पीने के पानी के क्षेत्र में एक महत्वपूर्ण भूमिका निभाने के लिए प्रेरित करेगी.

Sunday, September 30, 2018

ନାସା ଯିବେ ଓଡିଶା ଝିଅ


ବାଲେଶ୍ୱର, ୩୦/୯  : ନାସା ଯିବେ ଓଡ଼ିଶା ଝିଅ  । ୯ ଦିନ ପାଇଁ ନାସା ଟ୍ରିପ୍‍ରେ ଯିବେ ବାଲେଶ୍ୱର ଗୋପାଳ ଗାଁର ଦୀକ୍ଷା ଗୁପ୍ତା  । ନ୍ୟାସନାଲ୍‍ ଏରୋନଟିକ୍ସ ଆଣ୍ଡ ସ୍ପେସ୍‍ ଆଡମିନିଷ୍ଟ୍ରେସନ୍‍ ପକ୍ଷରୁ ହେବାକୁ ଥିବା ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଦୀକ୍ଷା ଗୁପ୍ତା ମନୋନୀତ ହୋଇଛନ୍ତି  । ଏହି ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ଜିଲ୍ଲାରେ ଖୁସିର ଲହରୀ ଖେଳିଯାଇଛି  । ତେବେ ସେଣ୍ଟ ଭିନସେଣ୍ଟ ସ୍କୁଲ୍‍ର ନବମ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ରୀ ଦୀକ୍ଷା ବାଲେଶ୍ୱର ତଥା ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଗୌରବ ଆଣିଛନ୍ତି  । ‘ଗୋ ଫର ଗୁରୁ’ ଏକ ଅନ୍‍ଲାଇନ୍‍ ସାଇଟ୍‍ରେ ‘ଇଫ୍‍ ୟୁ ହେଡ ମିଟ୍‍ ଆନ୍‍ ଏଲିଅନ ଇନ ମାର୍ସ’ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଦୀକ୍ଷା ଭାଗ ନେଇଥିଲେ  । ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ୬ଟି ଦେଶର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ  । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଦୀକ୍ଷା ମନୋନୀତ ହୋଇ ୯ ଦିନିଆ ନାସା ଟ୍ରିପ୍‍ ପାଇଁ ନାସା ପକ୍ଷରୁ ମନୋନୀତ ହୋଇଛନ୍ତି  । ନଭେମ୍ବର ୮ରେ ସେ ୯ ଦିନ ପାଇଁ ନାସା ଯିବେ  । ସେଠାରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ମିଳନୀରେ ସ୍ପେସ୍‍ ଏଷ୍ଟ୍ରୋନେଟ୍‍ମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା ଓ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେବ  । ସେଥିରେ ଟପ୍‍ ଫାଇଭ୍‍ରେ ମନୋନୀତ ହେଲେ ନାସାରେ ମାଗଣାରେ ପାଠ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳବ ବୋଲି ଦୀକ୍ଷା ଗୁପ୍ତା କହିଛନ୍ତି  । ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗୀତାରେ ୬ଟି ଦେଶ ଯଥା ଜାପାନ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ,ମାଲେସିଆ, ଚାଇନା, କୁଏତ୍‍ ଏବଂ ଭାରତର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ  । କେବଳ ଭାରତରୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍କୁଲ୍‍ରୁ ୩ ହଜାର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ  । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଭାରତ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ଓ ରାଜସ୍ଥାନରୁ ୨ ଜଣ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରୁ କେବଳ ଦୀକ୍ଷା ମନୋନୀତ ହୋଇଛନ୍ତି  । ଭବିଷ୍ୟତରେ ମେଡିକାଲ୍‍ ରିସର୍ଚ୍ଚ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ବୋଲି ଦୀକ୍ଷା କହିଛନ୍ତି  ।

Monday, July 30, 2018

କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କ ସେବାରେ ସମର୍ପିତ ଜୀବନ




ରୋଗତ ରୋଗ ପୁଣି ବଡ ରୋଗ । ଆଗେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗକୁ ବଡ ରୋଗ ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ଲୋକେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ ନାକ ଟେକୁଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଦୂରରେ ରହୁଥିଲେ କିନ୍ତୁ ସେହି ରୋଗୀଙ୍କ ଗଣରେ ରହି ସେହି ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ସକ୍ଷମ କରିଛନ୍ତି ଜଣେ ସମାଜସେବକ । ନିଜର ଜୀବନକୁ ତିଳ ତିଳ କରି ଜାଳିଦେଇଛନ୍ତି କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ସେବାରେ । ତନ ମନ ଧନ ଦେଇ ସେମାନଙ୍କର ସେବା କରିଛନ୍ତି ।  ସେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ସକ୍ଷମ କରି ଗଢି ତୋଳିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥିବା କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀମାନେ ନିଜେ ନିଜର ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଉଛନ୍ତି ।  ଭିକ୍ଷାବୃତ୍ତି ଛାଡି କାମ ଧନ୍ଦାରେ ଲାଗିପଡିଛନ୍ତି । ସ୍ୱାଭିମାନର ସହିତ ବଞ୍ଚୁଛନ୍ତି । ଏହି କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାଭିମାନ ଓ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରି ଗଢି ତୋଳିବାରେ ଯାହାଙ୍କର ଭୂମିକା ଥିଲା ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ମହାମହିମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ରାମନାଥ କୋବିଦ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନୀତ କରିଛନ୍ତି ।
ସେହି ମହାନ ସେବକ ହେଉଛନ୍ତି ଦାମୋଦର ଗଣେଷ ବାପଟ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଦେଶର ଅମରାବତୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଚାଲପୁର ତହସିଲର ପଥରୋଟ ଗାଁରେ ୧୯୩୫ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୨୯ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କର  ଜନ୍ମ । ପିତାଙ୍କ ନାମ ଗଣେଷ ବିନାୟକ ବାପଟ । ତାଙ୍କ ପିତାଜଣେ ରେଲୱେ କର୍ମଚାରୀ । ତିନି ଭାଇ ମଧ୍ୟରେ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ସବା ସାନଭାଇ । ତାଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ମୂର୍ତ୍ତିଜାପୁରରେ ହୋଇଥିଲା । ଶ୍ରୀ ବାପଟ ଗୋବିନ୍ଦରାମ ସାକ୍ସେନା କଲେଜ ଅଫ୍ କମର୍ସ,ନାଗପୁରରୁ ବିକମ୍ ଅନର୍ସ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ତୁଳସୀ ଦୁଇ ପତ୍ରରୁ ବାସିବା ପରି ଦୋମୋଦରଙ୍କର ପିଲାଟି ବେଳୁ ସେବା କାମରେ ମନ ଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ୯ ବର୍ଷ ହେଲା ବେଳକୁ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ । ପାଠ ପଢିବା ଶେଷ କରିବା ପରେ ଜୀବିକାପାର୍ଜନ ପାଇଁ ଦାମୋଦର କିଛି ଛୋଟ ଛୋଟ କମ୍ପାନୀରେ ଚାକିରୀ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ମନ ସେଥିରେ ଲାଗୁ ନଥାଏ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁପରେ ସେ ମାଆଙ୍କର ସମସ୍ତ ଦାୟିତ୍ୱ ବହନ କରିଥିଲେ । କିଛି ଦିନପରେ ମା ବଡ ଭାଇଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଲେ । ରେଡିଓରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ପ୍ରଚାରକ ବାଳାସାହେବ ଦେଶପାଣ୍ଡେଙ୍କ ସାକ୍ଷାତକାର ଶୁଣି ଦାମୋଦର ମାନବ ସେବା ପାଇଁ ମନବଳାଇଥିଲେ । ସେ ଛତିଶଗଡର ଜଶପୁର ଥିବା ବନବାସୀ କଲ୍ୟାଣ ଆଶ୍ରମରେ ପହଂଚି ଥିଲେ  । ବନବାସୀ ଅଂଚଳରେ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ତଥା ବନବାସୀମାନଙ୍କୁ ପାଠ ପଢାଇବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ବନବାସୀ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା ।
ଦମୋଦର ଦିନେ ସଦାଶିବ ରାଓ ଗୋବିନ୍ଦ କାନ୍ତେଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପରିଚାଳିତ ଛଡିଶଗଡର ଜାଞ୍ଜଗିରି ଚାମ୍ପା ଜିଲ୍ଲା ଶକ୍ତି ତହସିଲ ସୋନ୍ଥି ରେ ଥିବା କୁଷ୍ଠ ସେବାକେନ୍ଦ୍ରକୁ ବୁଲିବାକୁ ଯାଇ ଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ସଦାଶିବଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ଫେରିବା ସମୟରେ ସେ  ସଦାଶିବଙ୍କୁ କିଛି ପଚାରିଲେ ଏବଂ କହିଲେ ଆପଣଙ୍କର କି ସାହାଯ୍ୟ ଦରକାର । କାନ୍ତେ କହିଲେ ଯେ, ଅନେକ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତାମାନେ ଅଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କ ସେବା ପାଇଁ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାକର୍ତ୍ତା ଦେଖାଯାଉନାହାଁନ୍ତି । କେହି କେହି ଆସୁଛନ୍ତି, ସେବା କରିବା ପାଇଁ କଥା ଦେଉଛନ୍ତି, ତାହାପରେ ଯାଉଛନ୍ତି ଯେ ଆଉ ଆସୁ ନାହାଁନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଦାମୋଦର କଥା ଦେଲେ ଯେ ସେ ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କ ସେବାରେ ସମୟ ଦେବେ ।

ମନ ଥିଲେ ଉପାୟ ଆପେ ଆପେ ଆସେ । ଦାମୋଦରଙ୍କର ମନ ରହିଥାଏ ସଦାଶିବ ରାଓ ଗୋବିନ୍ଦ କାନ୍ତେଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଭାରତୀୟ କୁଷ୍ଠ ନିବାରକ ସଂଘରେ ରହି କାମ କରିବାକୁ । ଏହି ସେବା କ୍ଷେତ୍ରଟି ମଧ୍ୟ ସଂଘର । କୁଷ୍ଠ ନିବାରକ ସଂଘରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀ ହୋଇ ଯିବାରୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାର କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିଏ । ଏଣେ ଦାମୋଦରଙ୍କର ମନ ଥାଏ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କ ସେବା କରିବା ପାଇଁ । ତେଣୁ କିଛି ଦିନପରେ ଦାମୋଦରଙ୍କୁ ସଂଘ ତରଫରୁ ଭାରତୀୟ କୁଷ୍ଠ ନିବାରକ ସଂଘର କାମ କରିବାକୁ ପଠାଗଲା । ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସେ ଭାରତୀୟ କୃଷ୍ଠ ନିବାରକ ସଂଘର କାମରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଦାମୋଦର କୁଷ୍ଠରୋଗୀଙ୍କ ସେବାରେ ନିଜର ମନ ପ୍ରାଣ ଲଗାଇ ଦେଲେ । ସମସ୍ତ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀ ଦାମୋଦରଙ୍କୁ ଅତି ଆପଣାର ମନେ କଲେ । ଭାରତୀୟ କୁଷ୍ଠ ନିବାରକ ସଂଘକୁ ବଟ ବୃକ୍ଷ ସଦୃଶ ନିଜର ପରିଶ୍ରମରେ ତିଆରି କରିଥିବା ଦାମୋଦର ସଦାବେଳେ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ଠାରୁ ଦୁରରେ ରୁହନ୍ତି । ଏହା ତାଙ୍କର ସଂସ୍କାର  । ଏହି ସଂସ୍କାର ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ ଠାରୁ ପାଇଛନ୍ତି । ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଏହିପରି ଅନେକ ସେବା କେନ୍ଦ୍ର ଚଳାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଜି ସେମାନେ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ବା ସରକାରୀ ସାହାର୍ଯ୍ୟ ଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ଅଛନ୍ତି ।  ଦୀନଦୁଃଖିଙ୍କ ସେବା କରିବା ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କର ମହାନ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ବିଶ୍ୱାସ । ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ ପାଇ ସାରିବା ପରେ ଦାମୋଦର କୁହନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତିଦିନ ଘଣ୍ଟାଏ ଲେଖାଏଁ ଦିନଦୁଃଖିଙ୍କ ସେବାରେ ଦେଲେ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ସାମାଜିକ ସମରସତା ଓ ବନ୍ଧୁତ୍ୱର ଭାବ ଦୃଢ ହୋଇ ପାରିବ । ଏହି ସମ୍ମାନ କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅର୍ପିତ । ଯେଉଁ ଦିନ ଭାରତୀୟ ସମାଜ କୁଷ୍ଠରୋଗୀମାନଙ୍କୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ଆଦରି ନେଇ ସେମାନଙ୍କର ସେବା କରିବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିବ ସେହି ଦିନ ମୁଁ ଭାବି ପାରିବି ଯେ ମୋତେ ପ୍ରକତ ସମ୍ମାନ ମିଲିଲା  ।
ଗୋଲଖ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ
୩୫,ଏନ୍ଏସି ଫ୍ଲାଟ, ୟୁନିଟ-୩, ଭୁବନେଶ୍ୱର
ମୋ-୯୮୬୧୦୨୮୫୫୩

Tuesday, June 5, 2018

୨ ହଜାର ଏକର ଜଙ୍ଗଲ ଜଗିଛନ୍ତି ଭୁବନେଶ୍ୱର


ବଲାଙ୍ଗିର: ଶିଳ୍ପାୟନ ନାମରେ ଦିନକୁ ଦିନ ଜଙ୍ଗଲ ଉଜୁଡ଼ି ଯାଉଛି। ବିକାଶ ନାମରେ ପରିବେଶ ବିଗିଡ଼ି ଯାଉଛି। ମଣିଷ ନିଜ ସୁଖ ସ୍ୱାଚ୍ଛନ୍ଦ୍ୟ ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲ କାଟୁଛି। କିନ୍ତୁ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲା ପାଟଣାଗଡ଼ ଫରେଷ୍ଟ ରେଞ୍ଜ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗଡ଼ିଆଯୋର ଗାଁରେ ଏଭଳି ଜଣେ ମଣିଷ ଅଛନ୍ତି ଯିଏ ନିଜ ଜୀବନର ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ଜଙ୍ଗଲ ପାଇଁ ସମର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି। ପରିବେଶ ପ୍ରତି ଥିବା ତାଙ୍କର ଅଗାଢ଼ ପ୍ରେମ ଆଗରେ ହାର ମାନିଛି ବୟସ। ସେଥିପାଇଁ ସେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ‘ମହଦା ଶନି ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲର ରାଜା’ ନାମରେ ପରିଚିତ। ପ୍ରାୟ ୨ ହଜାର ଏକର ଜଙ୍ଗଲ ଜଗିବା ସହିତ ଜଙ୍ଗଲର ସୁରକ୍ଷା ବାର୍ତ୍ତା ବାଣ୍ଟୁଛନ୍ତି ଏହି ୭୮ ବର୍ଷୀୟ ବୃଦ୍ଧ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଠାକୁର।

ବଲାଙ୍ଗିର ସଦର ମହକୁମାଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୫୦ କିମି ଦୂରରେ ରହିଛି ଗଡ଼ିଆଯୋର ଗାଁ। ୧୯୬୭-୬୭ ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ଭୁବନେଶ୍ୱରଙ୍କ ସଂଘର୍ଷର କାହାଣୀ। ସେ ସମୟରେ ସରକାର ଜଙ୍ଗଲ ନିଲାମ କରିଦେଉଥିଲେ। ଲୋକେ ୨ ପଇସା ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ଜଙ୍ଗଲର ଗଛ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ। ସମୟ ଏମିତି ଆସିଲା ଯେ ଯେଉଁଠି ପତରା, ଗୋଚର, ଡଙ୍ଗର, ଜଙ୍ଗଲ, ରିଜର୍ଭ ଫରେଷ୍ଟ ହସୁଥିଲା ସେଠି ଜଙ୍ଗଲ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇ କାନ୍ଦିଲା। ଏହାପରେ ଜଙ୍ଗଲ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ପ୍ରତିଜ୍ଞା କଲେ। ପିତା ସ୍ୱର୍ଗତ ଗୁଣନିଧି ଠାକୁରଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ସବୁକିଛି ତ୍ୟାଗ କରି ୧୯୮୨ ମସିହାରୁ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଭୁବନେଶ୍ୱର। ୨ ହଜାର ଏକର ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡିଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ଏମିତିକି ଭୁବନେଶ୍ୱର ପାଗଳ ହୋଇଗଲାଣି ବୋଲି ଲୋକେ କୁହାକୁହି ହେଲେ। ଖାଲିଟାରେ କିଏ ଜଙ୍ଗଲ ଜଗିବ ବୋଲି ତାତ୍ସଲ୍ୟ କରୁଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ସେ ସବୁକୁ ଭ୍ରୂକ୍ଷେପ ନ କରି ଜଙ୍ଗଲ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିଜ୍ଞ ଥିଲେ। ଭୁବନେଶ୍ୱରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ୧୯୮୨ ରୁ ୧୯୯୨ ଯାଏଁ ମାତ୍ର ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଜଙ୍ଗଲ ପୁଣି ହସିଲା। ୧୯୯୨ ମସିହାରେ ତତ୍କାଳୀନ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲାପାଳ ଓ ଡିଏଫ୍‍ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱରଙ୍କୁ ‘ପ୍ରକୃତି ବନ୍ଧୁ ପୁରସ୍କାର’ ଦେଇ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ। ଏହା ତାଙ୍କୁ ଆହୁରି ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭୁବନେଶ୍ୱର ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଛନ୍ତି।

ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଜଙ୍ଗଲରେ ଚିତା ବାଘ, ଭାଲୁ, ବାରହା, ସମ୍ବର, ହାତୀ, କୁଟୁରା ଆଦି ଅନେକ ହିଂସ୍ର ଜନ୍ତୁ ରହିଛନ୍ତି। ଜଙ୍ଗଲ ବଢ଼ିଲା ପରେ ମୋତେ ବହୁତ ଭୟ ଲଗିଥିଲା। ନିଜ କୁକର ସହ ଧନୁ, ଟାଙ୍ଗିଆ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲ ଜଗିଲେ, ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କଲେ। ଜଙ୍ଗଲଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିରେ ବିରାଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି। ଝାଡୁ ଗୋଟା ୨୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ଖଲିଦନା ଶହ ଶହ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ମହୁଲ, ହରିଡ଼ା, ଅଁଳା, ବାହାଡ଼ା ସବୁ କିଛି ମିଳୁଛି। କାଠ ସମସ୍ୟା ଆଉ ନାହିଁ। ଜଙ୍ଗଲ ଯୋଗୁଁ ମରୁଡ଼ି ଆଶଙ୍କା ଦୂର ହୋଇଛି। ବର୍ଷ ସାରା ଝଡୁଥିବା ପତ୍ରକୁ ନିଅାଁ ନ ଲଗାଇ ସାର ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। ଜଙ୍ଗଲ ଯୋଗୁଁ ମୃତ୍ତିକା ସଂରକ୍ଷଣ ହେଉଛି।
ଭୁବନେଶ୍ୱରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ଗଠନ ହୋଇଛି ‘ବସୁଧା ବିକାଶ ସମିତି’।
ସ୍ଥାନୀୟ ୭ଟି ପଞ୍ଚାୟତରେ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ନେଇ ସମିତି ସଚେତନତା ଜାରି ରଖିଛି। ‘ଜଙ୍ଗଲ ଆମର ଥିଲା ଆମର ରହିବ। ଆମେ ଯଦି ଏହାକୁ ସୁରକ୍ଷା ନକରିବା ଆଉ କରିବ କିଏ’ ବୋଲି ଭୁବନେଶ୍ୱର କହିଛନ୍ତି। ନୟାଗଡ଼, କେନ୍ଦୁଝର, କୋରାପୁଟ ଜିଲାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ସଚେତନ ପାଇଁ ଡାକରା ଆସିଲେ ଯାଆନ୍ତି ଭୁବନେଶ୍ୱର। ଏବେ ବି ଅନେକ ଏନ୍‍ଜିଓ ଆସି ବୁଲି ଯାଉଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟ ଓ ଦେଶ ବାହାରୁ ମଧ୍ୟ ଲୋକେ ଆସି ଦେଖି ଯାଉଛନ୍ତି। ସ୍ତ୍ରୀ ଆର ପାରିରେ। ‘ନିଜ କଥା ଭାବିଲା ବେଳକୁ ମୋର ଆଉ କିଛି ନାହିଁ। ଜଙ୍ଗଲ ହିଁ ମୋର ଜୀବନ’ ବୋଲି କୁହନ୍ତି ଭୁବନେଶ୍ୱର। ଭୁବନେଶ୍ୱରଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ପାଟଣାଗଡ଼ ରେଞ୍ଜର ବାସୁଦେବ ନାଥ କୁହନ୍ତି ସେ ଏଥିପାଇଁ ଖୁବ ପରିଶ୍ରମ କରନ୍ତି। ଗଛ ଚୋରି ହେଉ କି ନିଆଁ ସବୁ ସମୟରେ ବନ ବିଭାଗକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ‘ଏହା ଲୋକଙ୍କ ଜଙ୍ଗଲ। ଲୋକ ଚାହିଁଲେ କେହି ଗୋଟେ ବି କାଠ ନେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ’ ବୋଲି କୁହନ୍ତି ଭୁବନେଶ୍ୱର।

5-6-2018

ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବି ମହାନ କାର୍ଯ୍ୟ

ବ୍ରହ୍ମପୁର : ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବି ଜୀବିତ ରହିବ ଚକ୍ଷୁ। ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କୁ ଦୃଷ୍ଟି ଶକ୍ତି ଦେଇ ପାରିବ। ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର କପିଳେଶ୍ୱର ପେଟା ସାହିର ଏକ ପରିବାର ଚକ୍ଷୁଦାନ ପରି ମହାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ଟି. ପାର୍ବତି ଆମ୍ମା ନାମକ ବୟସ୍କା ମହିଳା ମୃତ୍ୟୁପରେ ତାଙ୍କ ବଡପୁଅ ଟି.କାମେଶ୍ୱର ରାଓ ମା’ଙ୍କର ଦୁଇଟି ଆଖିକୁ ଏମ.କେ.ସି.ଜି ଚକ୍ଷୁ ବିଭାଗରେ ଦାନ କରିଥିଲେ। ଏହାର କିଛି ସମୟପରେ ଟି. କାମେଶ୍ୱର ରାଓ ଅସୁସ୍ଥତା ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସାପାଇଁ ଏମ.କେ.ସି.ଜି ମେଡିକାଲ କଲେଜ୍‍ରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଡାକ୍ତର ତାଙ୍କୁ ମୃତ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ତାଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ଟି. କାମେଶ୍ୱରଙ୍କ ଦୁଇଟି ଚକ୍ଷୁକୁ ଦାନ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ମହତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପରିବାର ଲୋକେ ସହଯୋଗର ହାତ ବଢାଇଛନ୍ତି।
ଟି. କାମେଶ୍ୱର ରାଓ ଜଣେ ସମାଜସେବୀ ଥିଲେ। ସେ ମାତୃ ଓ ଶିଶୁମଙ୍ଗଳ କେନ୍ଦ୍ରର ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲୁଗା ବ୍ୟବସାୟୀ ସଙ୍ଘର ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ। ଉଭୟ ମା’ ଓ ପୁଅର ବିୟୋଗରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଶୋକର ଛାୟା ଖେଳିଯାଇଛି। ଏଥିସହ ଏଭଳି ମହତ୍ୱ କାର୍ଯ୍ୟ ଅନେକଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ସହ ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। 




5-6-2018

୫ ବର୍ଷ ଧରି ଭିକାରୀ ଓ ବେସାହାରାଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଚିକିତ୍ସା କରି ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ପାଲଟିଛନ୍ତି ଡାକ୍ତର

୫ ବର୍ଷ ଧରି ଭିକାରୀ ଓ ବେସାହାରାଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଚିକିତ୍ସା କରି ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ପାଲଟିଛନ୍ତି ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତ
ପୁଣେ, ୫ ।୬: ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ରୂପ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏବେ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ନେଇ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । କାରଣ ଏବେ ଡାକ୍ତରମାନେ ରୋଗୀଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା କରିବା ବଦଳରେ ଟଙ୍କା ପଛରେ ଧାଉଁଛନ୍ତି । ଏପରିକି ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଡାକ୍ତର ରୋଗୀଙ୍କ ଶବକୁ ମଧ୍ୟ ଛାଡୁ ନାହାଁନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏସବୁ ଭିତରେ ବି ମରିନି ମାନବିକତା । ସମାଜରେ ଏମିତି କିଛି ଡାକ୍ତର ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଟଙ୍କା ପଛରେ ନ ଦୌଡି ଗରିବ ଓ ବେସାହାରାଙ୍କ ସେବା ପାଇଁ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ଆଉ ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ଷ ଉଦାହରଣ ହେଉଛନ୍ତି ପୁଣେର ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି । ଭିକାରୀ, ଗରିବ ଓ ଅସହାୟଙ୍କ ପାଇଁ ଭଗବାନ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛନ୍ତି ପୁଣେର ଏହି ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି ଅଭିଜିତ୍ ଓ ମନୀଷା ସୋନବାନେ । ଟଙ୍କା ବରଂ ଅସହାୟଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା ଯୋଗାଇଦେବାକୁ ଜୀବନୀ ବ୍ରତ ଭାବେ ଧରି ନେଇଛନ୍ତି ଏହି ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି । ଉଭୟ ସ୍ୱାମୀ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ସୋହମ ନାମକ ଏକ ସଂଗଠନ ଗଢିଛନ୍ତି, ଯାହା ଭିକାରୀମାନଙ୍କର ମାଗଣାରେ ଚିକିତ୍ସା କରିଥାଏ । ଏପରିକି ଡାକ୍ତର ଅଭିଜିତ୍ ନିଜେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ସକାଳୁ ବିଭିନ୍ନ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ ବୁଲିବା ସହ ବାହାରେ ବସିଥିବା ଭିକାରୀଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ପଚାରି ବୁଝିଥାନ୍ତି । ଆଉ ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ରୋଗ ହୋଇଥିବାର ଜାଣିଥାନ୍ତି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଚିକିତ୍ସା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥାନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳକୁ ଯାଇଥିବାବେଳେ ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି ଅନେକ ବେସାହାରା ଓ ଦିବ୍ୟାଙ୍ଗ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ୍ୁ ଭେଟିଥାନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା ତ ଦୂରର କଥା ଏମାନଙ୍କୁ ଦୁଇ ଓଳି ଖାଇବାକୁ ଦେବାକୁ ମଧ୍ୟ କେହି ନଥାନ୍ତି । ଆଉ ଏଭଳି ସମୟରେ ଅଭିଜିତ୍ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଡାକ୍ତର ରୂପି ଭଗବାନ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛନ୍ତି । ଅଭିଜିତ୍ ନା କେବଳ ଚିକିତ୍ସା କରନ୍ତି ବରଂ ଦରକାର ପଡିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ସରକାରୀ ହସ୍ପିଟାଲରେ ମଧ୍ୟ ଭର୍ତ୍ତି କରିଥାନ୍ତି । ଆଉ ଏଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପଡୁଥିବା ସମସ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ ସେ ନିଜେ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଘରୁ ବାହାରିବାବେଳେ ଅଭିଜିତ୍ ସାଙ୍ଗରେ ଔଷଧ ନେବାକୁ ଆଦୌ ଭୁଲନ୍ତି ନାହିଁ । ସେ ସୋମବାରରୁ ଶନିବାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସକାଳ ୧୦ଟାରୁ ଅପରାହ୍ନ ୩ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା କରିଥାନ୍ତି । ଅଭିଜିତ୍ଙ୍କ ପତ୍ନୀ ମନୀଷା ମଧ୍ୟ ପେଶାରେ ଜଣେ ଡାକ୍ତର । ୨୦୧୪ ମସିହାରେ ଏହି ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି ସୋହମ ଟ୍ରଷ୍ଟ ନାମକ ଏକ ସଂଗଠନ କରିଥିଲେ । ଆଉ ସେବେଠାରୁ ଗରିବ ଓ ବେସାହାରାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଡାକ୍ତର ଦମ୍ପତି ପାଲଟି ଯାଇଛନ୍ତି ଭଗବାନ । ଅଭିଜିତ୍ଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ସମାଜ ପାଇଁ କିଛି କରିବା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ । ମୁଁ ପ୍ରଥମେ ଗରିବ, ବେସାହାରା ଓ ଭିକାରୀମାନଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଠିକ୍ କରିଥାଏ ଓ ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଭିକ ମାଗିବା ଛାଡିବାକୁ କହିବା ସହ ସମାଜର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ କହିଥାଏ । ଅଭିଜିତ୍ ନିଜକୁ ଭିକାରୀଙ୍କ ଡାକ୍ତର କହିବାକୁ ଆଦୌ ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଏପରିକି ମଝିରେ ମଝିରେ ମେଡିକାଲ କ୍ୟାମ୍ପ ଲଗାଇ ଭିକାରୀମାନଙ୍କର ମୋତିଆ ବିନ୍ଦୁ ଅପରେସନ୍ ମଧ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି । ଅଭିଜିତ୍ଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି, ମାଗଣାରେ ଏଭଳି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା କରିବା । କାରଣ ଏମାନଙ୍କର ଦେଖାଶୁଣା କରିବାକୁ କେହି ଆଗକୁ ଆସିନଥାନ୍ତି । ଆଉ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅଭିଜିତ୍ଙ୍କ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଡାକ୍ତରମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମାନସିକତାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବ । ଏହାସହ ଅନ୍ୟ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ମଧ୍ୟ ପାଲଟିବ ।